Kortyzol - Co To Jest? Jak Wziąć? Poziom Kortyzolu We Krwi

2024 Autor: Josephine Shorter | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-01-07 17:51

Kortyzol: co to jest? Norma krwi

Kortyzol to hormon z grupy glukokortykoidów. Jego poziom we krwi wzrasta podczas wielu różnorodnych procesów zachodzących w organizmie, ponadto bierze bezpośredni udział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów.

Hormon adrenokortykotropowy stymuluje produkcję kortyzolu. Produkcja kortyzolu jest prowadzona przez nadnercza, a mianowicie przez ich środkową i pęczkową warstwę. Kortyzol jest wytwarzany z cholesterolu. U osoby dorosłej organizm wytwarza 30 mg tego hormonu dziennie. Jeśli dana osoba jest zestresowana lub kontuzjowana, lub jej poziom glukozy we krwi wzrośnie, wytworzy się więcej kortyzolu. Im wyższy poziom kortyzolu, tym niższy poziom hormonu adrenokortykotropowego i kortykoliberyny.

Kortyzol we krwi jest określany w celu zdiagnozowania różnych stanów patologicznych, które najczęściej są związane z chorobami nadnerczy. Na przykład, jeśli konieczne jest potwierdzenie takiej diagnozy, jak: choroba Addisona, hiperkortyzolizm, wtórna niedoczynność kory nadnerczy.

Zadowolony:

• Wskaźniki normy
• Co to jest kortyzol?
• Podwyższony poziom kortyzolu jako odpowiedź na stres
• Zwiększanie i zmniejszanie poziomu kortyzolu we krwi
• Oddawanie krwi do badania poziomu kortyzolu
• Oznaczanie poziomu kortyzolu w moczu
• Jak obniżyć poziom kortyzolu?

Wskaźniki normy

Poziomy kortyzolu nie różnią się u kobiet i mężczyzn. Może nieznacznie wzrosnąć, jeśli kobieta jest w pozycji, a wzrost jej poziomu będzie następował co miesiąc. Jest to wariant normy, ponieważ w organizmie nie ma procesów patologicznych, a wzrost hormonu następuje z powodu wzrostu białek osocza we krwi, które wiążą cząsteczki kortyzolu.

Kortyzol można mierzyć w μg / L i nmol / L. Ponadto wskaźniki normy mogą się nieznacznie różnić, co zależy od konkretnego laboratorium, w którym przeprowadzana jest diagnostyka. Odszyfrowanie i zinterpretowanie uzyskanych danych powinno być wykonane przez specjalistów.

Poziom kortyzolu zależy od pory dnia. Tak więc rano jego norma wynosi 91-235 μg / l (250-650 Nmol / l), a wieczorem wartości hormonów wahają się między 18-101 mcg / l (50-280 Nmol / l).

Szczyt kortyzolu w organizmie występuje o 6-8 rano, a najmniej we krwi po godzinie 20:00. Ten przedział czasowy jest brany pod uwagę podczas przeprowadzania analizy.

Co to jest kortyzol?

Kortyzol można nazwać liderem wśród hormonów glukokortykoidowych. Zwykle są zawsze obecne we krwi. Kortyzol wiąże się z białkami krwi i pochłania około 90% wszystkich hormonów wytwarzanych przez korę nadnerczy. Około 10% pozostałych hormonów unosi się we krwi w postaci wolnej. Ten kortyzol nie bierze udziału w żadnych procesach, jest po prostu wydalany z organizmu przez nerki.

Białkowym nośnikiem kortyzolu we krwi może być albumina lub globulina wiążąca kortykosteroidy. Oprócz tego, że białka same transportują kortyzol, są też miejscem jego przechowywania. Utworzone w wątrobie białko nośnikowe wychwytuje kortyzol, a następnie dostarcza go do potrzebujących go komórek. Jeśli kortyzol nie był potrzebny, trafia do wątroby, gdzie jest przekształcany w rozpuszczalne w wodzie metabolity. Nie mają już właściwości hormonów i są wydalane z organizmu przez nerki.

Kortyzol bierze udział w procesach metabolicznych, reguluje metabolizm węglowodanów w organizmie. To właśnie ten hormon odpowiada za aktywację glukoneogenezy, czyli za tworzenie glukozy z innych substancji, które nie zawierają węglowodanów, ale mają potencjał energetyczny. Na przykład takie substancje obejmują: pirogronian, mleczan, wolne aminokwasy, glicerol.

Ta właściwość kortyzolu pomaga organizmowi w dalszym funkcjonowaniu, gdy jest głodny. Poziom glukozy nie spada poniżej normy maksymalnej właśnie z powodu tego hormonu. Kortyzol chroni człowieka przed stresem, dlatego ma nawet drugie imię: „hormon stresu”.

Kortyzol jest potrzebny organizmowi, ponieważ spełnia w nim następujące funkcje:

• Uczestniczy w metabolizmie białek, zmniejszając produkcję białka w komórkach oraz stymulując procesy kataboliczne.
• Wpływa na poziom wapnia i sodu we krwi.
• Zapobiega spożywaniu przez komórki zbyt dużej ilości cukru poprzez zwiększenie jego stężenia we krwi. Jeśli poziom kortyzolu wzrośnie, może to prowadzić do rozwoju cukrzycy steroidowej.
• Wspomaga rozkład tłuszczów, zwiększa poziom wolnych kwasów tłuszczowych, co umożliwia dostarczenie organizmowi wystarczającej ilości energii.
• Bierze udział w regulacji ciśnienia krwi.
• Pomaga redukować stany zapalne stabilizując błony komórkowe lizosomów, zmniejszając przepuszczalność ściany naczyniowej oraz wpływając na układ odpornościowy.

Podwyższony poziom kortyzolu jako odpowiedź na stres

Wszelkie stresujące czynniki, które wpływają na człowieka, powodują, że jego układ nerwowy wysyła sygnały do podwzgórza. To z kolei zwiększa produkcję kortykoliberyny (CRH), która wraz z przepływem krwi dociera do przysadki mózgowej. Przysadka mózgowa po otrzymaniu dużej ilości CRH zaczyna wytwarzać hormon adrenokortykotropowy (ACTH).

ACTH wraz z przepływem krwi jest przenoszony do nadnerczy, które po otrzymaniu zaczynają syntetyzować kortyzol. Wnika również do krwiobiegu i przemieszcza się do komórek docelowych. Najczęściej są to hepatocyty. Zawierają białka, z którymi wiążą się cząsteczki kortyzolu.

Kolejnym etapem jest uruchomienie najbardziej złożonych reakcji w organizmie, podczas których aktywowane są różne geny i wzrasta ilość specjalnych białek. To właśnie te białka stanowią podstawową odpowiedź organizmu na drażniący czynnik stresu.

Zwiększanie i zmniejszanie poziomu kortyzolu we krwi

Następujące warunki mogą prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu:

• Zespół i choroba Itsenko-Cushinga.
• Nowotworowe formacje kory nadnerczy.
• Sytuacje stresujące, które występują u osób ciężko chorujących.
• Zaburzenia psychiczne.
• Ostre infekcje.
• Obecność złośliwego nowotworu złośliwego, w którym komórki endokrynologiczne dostają się do grasicy, płuc lub trzustki.
• Cukrzyca typu nieskompensowanego.
• Śpiączka i śmierć kliniczna.
• Przyjmowanie leków hormonalnych: kortykosteroidy, estrogeny. Przyjmowanie amfetaminy.
• Astma.
• Szok jakiejkolwiek natury.
• Ciężka choroba wątroby i nerek.
• Ostre zatrucie alkoholem, które rozwija się u osób, które nie cierpią na alkoholizm.
• Długotrwałe palenie.
• Otyłość.
• Zwiększone tło emocjonalne.
• Przyjmowanie leków hormonalnych w celu zapobiegania niechcianym ciążom przez długi czas.
• Okres rodzenia dziecka.

Jeśli poziom kortyzolu we krwi jest zawsze podwyższony, nawet jeśli nie jest to spowodowane żadną chorobą, doprowadzi to do negatywnego wpływu na organizm. Następują w nim zmiany:

• Spadek zdolności umysłowych, ponieważ przede wszystkim cierpi układ nerwowy.
• Zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy.
• Zwiększone ciśnienie, które zwiększa prawdopodobieństwo przełomu nadciśnieniowego.
• Zwiększony apetyt, który może prowadzić do otyłości.
• Fryzura kobiet według męskiego wzorca. Budowa ciała się zmienia, człowiek w pewnych miejscach nabiera tkanki tłuszczowej. Ten typ otyłości nazywa się androidem.
• Pojawia się trudność w zasypianiu.
• Zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia udarów i zawałów serca.
• Odporność spada, co powoduje rozwój różnych chorób.

Jeśli dana osoba ma takie objawy, powinna udać się do lekarza i poddać się badaniu w celu określenia poziomu kortyzolu we krwi.

Spadek poziomu kortyzolu w organizmie również nie następuje samoczynnie. Są ku temu powody:

• Pierwotna niewydolność nadnerczy. Choroba Addisona, która ma wiele przyczyn, może prowadzić do obniżenia poziomu kortyzolu. Jednocześnie kortyzol nie jest wytwarzany w organizmie w wymaganej ilości z powodu niewydolności nadnerczy.
• Zaburzenia pracy przysadki mózgowej.
• Brak hormonów, które musi wytwarzać tarczyca, co prowadzi do obniżenia poziomu kortyzolu we krwi.
• Przejście terapii lekami hormonalnymi przez długi czas.
• Niedobór enzymów bezpośrednio zaangażowanych w syntezę kortyzolu, na przykład 21-hydroksylaza.
• Astma oskrzelowa.
• Uszkodzenie wątroby: zapalenie wątroby lub marskość wątroby.
• Leczenie lewadopą, danazolem, morfiną, trilostanem i kilkoma innymi lekami.
• Dna.

Trudno przeoczyć objawy obniżonego poziomu kortyzolu w organizmie. Człowiek będzie stale czuł się zmęczony, jego mięśnie staną się słabe. Praca układu pokarmowego zostaje zakłócona, skóra nabiera brązowego koloru. Kończyny drżą, tętno przyspiesza, a objętość krwi krążącej w organizmie maleje.

Oddawanie krwi do badania poziomu kortyzolu

Test kortyzolu wymaga od pacjenta pewnego przygotowania. Ważne jest, aby zdecydować o czasie zabiegu, ponieważ od tego zależy poziom hormonu we krwi. Jej płot jest wykonany z żyły.

Działania przygotowawcze do badania należy rozpocząć na 3 dni przed jego zakończeniem:

• Ogranicz spożycie soli na 3 dni przed zabiegiem. Nie należy dopuszczać do przekraczania dziennego poziomu 3 g.
• Na 2 dni przed analizą należy zaprzestać stosowania leków, które mogą wpływać na poziom kortyzolu we krwi. Jeśli nie jest to możliwe, należy o tym powiadomić lekarza.
• Odmawiają jedzenia 10-12 godzin przed zabiegiem.
• Aktywność fizyczną należy wykluczyć na 10 godzin przed analizą.
• 30 minut przed oddaniem krwi osoba powinna starać się jak najbardziej zrelaksować.

Aby uzyskać wyniki, które będą odzwierciedlać rzeczywisty poziom kortyzolu we krwi, krew należy pobrać w godzinach 6-9 rano.

Oznaczanie poziomu kortyzolu w moczu

Aby określić poziom kortyzolu w organizmie, będziesz musiał oddać nie tylko krew, ale także mocz do analizy.

W moczu poziom hormonu może wzrosnąć w przypadku zespołu Itsenko-Cushinga, na tle zaburzeń psychicznych i gdy organizm jest pod wpływem stresu. Ponadto wzrost poziomu hormonu w moczu występuje na tle hipoglikemii, otyłości, zapalenia trzustki, alkoholizmu, hirsutyzmu. Niedawne urazy lub poprzednie operacje mogą wpłynąć na wyniki analizy.

Jeśli poziom kortyzolu w moczu jest obniżony, może to być spowodowane niewydolnością kory nadnerczy w chorobie Addisona lub być spowodowane nowotworami nowotworowymi, chorobami autoimmunologicznymi lub przyjmowaniem hydrokortyzonu.

Poziom wolnego kortyzolu jest oznaczany w codziennym moczu. Jednak interpretując uzyskane dane należy wziąć pod uwagę fakt, że nawet intensywne uprawianie sportu i nadmierna masa ciała mogą prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu we krwi. Oznacza to, że nie zawsze wzrost hormonu w moczu jest konsekwencją jakichkolwiek chorób.

Jak obniżyć poziom kortyzolu?

Zmniejszenie lub podwyższenie poziomu kortyzolu we krwi to trudne zadanie. Oczywiście, gdy poziom hormonu wzrośnie na tle stresu spowodowanego przeciążeniem psycho-emocjonalnym, wystarczy się uspokoić, po czym analiza zostanie powtórzona. Również poziom kortyzolu we krwi po porodzie wraca do normy. U palaczy hormon we krwi przybiera normalną wartość po pożegnaniu się ze złym nawykiem. Czasami lekarze zalecają osobom otyłym utratę wagi, co pomaga w normalizacji hormonów.

Jeśli wzrost poziomu kortyzolu we krwi jest spowodowany jakąkolwiek chorobą, lekarz powinien poradzić sobie z jego spadkiem. Tak więc nowotwory nowotworowe wymagają usunięcia. W innych sytuacjach przeprowadza się leczenie objawowe: zwalczają stres, obniżają ciśnienie krwi, łagodzą zaostrzenia chorób przewlekłych.

Poważne choroby wymagają indywidualnego podejścia. Nie może być jednego schematu leczenia.

Jeśli poziom kortyzolu jest niski, musisz poszukać przyczyny, która spowodowała to naruszenie. Dopóki poziom hormonów nie powróci do normy, pacjentowi przepisuje się leki, które mogą zastąpić kortyzol wytwarzany przez organizm. W takim przypadku kontrola stanu hormonalnego powinna być prowadzona na bieżąco.

Leczenie mające na celu korektę poziomu kortyzolu w organizmie leży w gestii specjalisty. W pracę zdecydowanie zaangażowany jest endokrynolog. Samoleczenie może tylko zaostrzyć problem i wywołać poważne problemy zdrowotne.

Autor artykułu: Shutov Maxim Evgenievich | Hematolog

Wykształcenie: W 2013 roku ukończył Kurski Państwowy Uniwersytet Medyczny i uzyskał dyplom „Medycyny Ogólnej”. Po 2 latach ukończyła rezydenturę na specjalności „Onkologia”. W 2016 roku ukończył studia podyplomowe w Narodowym Centrum Medyczno-Chirurgicznym im. Pirogowa.