Zespół Gilberta - Co To Jest? Objawy I Leczenie

2024 Autor: Josephine Shorter | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-01-07 17:51

Zespół Gilberta - co to jest? Objawy i leczenie

Zespół Gilberta to dziedziczna choroba wątroby, która występuje na tle wzrostu wolnej (nieskoniugowanej) bilirubiny w surowicy krwi. Patologia jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący i rozpoznawana głównie w okresie dojrzewania. Choroba jest łagodna.

Synonimy nazwy choroby: zwykła rodzinna cholemia, idiopatyczna niesprzężona hiperbilirubinemia, niehemolityczna rodzinna żółtaczka.

Podobnie jak większość innych dolegliwości genetycznych, zespół Gilberta nie ma lekarstwa na pozbycie się problemu raz na zawsze. Ale dzięki odpowiednio dobranej taktyce terapeutycznej i diecie pacjentom udaje się osiągnąć trwałą i długotrwałą remisję.

Choroba jest jedną z dość powszechnych patologii genetycznych. Występuje u 5% światowej populacji. Choroba często występuje u mężczyzn w wieku 12-18 lat lub w okresie dojrzewania. Po raz pierwszy choroba stała się znana dzięki badaniom francuskiego lekarza Augustyna Gilberta, które opublikował w 1901 roku.

W okresie dojrzewania u pacjentów z zespołem Gilberta hormony męskie wpływają na metabolizm bilirubiny. Hamują utylizację barwnika żółci, co prowadzi do jego kumulacji w organizmie. Zatrucie bilirubiną charakteryzuje się toksycznym działaniem na narządy wewnętrzne i struktury ośrodkowego układu nerwowego. Natomiast przy prawidłowej pracy wątroby wolna bilirubina wiąże się, staje się nietoksyczna i opuszcza organizm w naturalny sposób bez żadnych problemów.

Choroba charakteryzuje się falowym przebiegiem, kiedy okresy zaostrzenia choroby zastępowane są remisją. Od jakiegoś czasu pacjenci nie są świadomi obecności patologii, ponieważ czują się świetnie.

Yana Botezat, lekarz rodzinny, wyjaśnia krótko, prostymi słowami, czym jest zespół Gilberta:

Na objawy zespołu Gilberta u tych pacjentów wpływa szereg czynników, w tym:

• Nadużywanie tłustych potraw i napojów alkoholowych.
• Zaostrzenie przewlekłych procesów zapalnych.
• Zmeczenie fizyczne.
• Silny stres emocjonalny.
• Poważne odwodnienie, głód, wyczerpująca dieta.
• Niekontrolowane przyjmowanie leków.
• Nierównowaga hormonalna.

Zespół Gilberta jest jedną z chorób, których nie można całkowicie wyleczyć. Ten stan patologiczny można z powodzeniem zatrzymać dzięki osiągnięciu długotrwałej remisji, ale tylko wtedy, gdy przestrzegane są wszystkie zalecenia lekarzy, dieta i styl życia są znormalizowane.

Zadowolony:

• Główne przyczyny choroby
• Czynniki wywołujące rozwój zespołu
• Oznaki i przejawy zespołu Gilberta
• Jakie mogą wystąpić komplikacje?
• Diagnostyka

• Leczenie zespołu Gilberta

  • Leki
  • Jeśli bilirubina wynosi do 60 μmol / l
  • Jeśli bilirubina przekracza 80 μmol / l
  • Leczenie szpitalne
  • Okres remisji
• Środki zapobiegawcze i rokowanie

Główne przyczyny choroby

Główną przyczyną rozwoju zespołu Gilberta jest dziedziczna mutacja genu, który znajduje się na drugim chromosomie i odpowiada za syntezę specyficznego enzymu zwanego glukoronozylotransferazą. Ten biologicznie czynny związek powstaje w komórkach wątroby i stymuluje interakcję wolnej bilirubiny z kwasem glukuronowym, w wyniku czego powstały kompleks bezproblemowo opuszcza organizm.

Zmniejszenie stężenia glukuronozylotransferazy w surowicy krwi do 80% wymaganej ilości jest warunkiem wstępnym, aby enzym przestał pełnić swoją bezpośrednią funkcję i odpowiednio przekształcił nieskoniugowaną bilirubinę w postać związaną.

Aby zrozumieć mechanizm rozwoju choroby, ważne jest, aby zrozumieć, że bilirubina żółtego barwnika pojawia się we krwi w wyniku zniszczenia erytrocytów, które istniały przez 120 dni. Substancja rozpuszczalna w tłuszczach (nieskoniugowana bilirubina) jest transportowana do hepatocytów, gdzie pod wpływem enzymu glukuronozylotransferazy ulega przemianie do postaci rozpuszczalnej w wodzie. Następnie bilirubina gromadzi się w woreczku żółciowym i wraz z żółcią uczestniczy w trawieniu na poziomie jelita cienkiego. Spełniając swoją główną funkcję, związek ten w naturalny sposób opuszcza organizm.

Przy niedoborze glukuronozylotransferazy niesprzężona bilirubina przestaje gromadzić się w komórkach wątroby i dlatego nadal krąży we krwi. W trakcie życia organizmu substancja gromadzi się we krwi w dużych ilościach, powodując hiperbilirubinemię. Stan ten charakteryzuje się zatruciem bilirubiną i toksycznym działaniem na narządy wewnętrzne.

Aby osoba mogła objawić się klinicznie, musi otrzymać wadliwe geny od obojga rodziców. Zespół nie rozwija się, jeśli zmieniony materiał dziedziczny zostanie uzyskany tylko z jednej strony. Ale tacy ludzie są w stanie przekazać mutagen swoim dzieciom, a tym samym przyczynić się do rozprzestrzeniania się patologii wśród populacji.

Czynniki wywołujące rozwój zespołu

Obecnie nazywa się wiele czynników, które mogą wywołać zaostrzenie zespołu Gilberta lub jego zaostrzenie:

• Częste spożywanie tłustych potraw.
• Zatrucie alkoholowe lub regularne picie napojów alkoholowych.
• Długie cykle leczenia antybiotykami, niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, niekontrolowane stosowanie sterydów anabolicznych i tym podobne.
• Leczenie lekami hormonalnymi.
• Surowe diety, post, odmowa picia wody.
• Interwencje chirurgiczne o różnym stopniu złożoności i lokalizacji, manipulacje medyczne.
• Wyczerpująca praca fizyczna, intensywny trening fizyczny.
• Stres, zaburzenia psychiczne.
• Ostre choroby zakaźne.
• Procesy zapalne w wątrobie.
• Choroby przewodu pokarmowego.
• Ogólna hipotermia, przegrzanie organizmu, nadmierne nasłonecznienie.
• Brak równowagi hormonalnej, miesiączka.

Te czynniki nie są zdolne do powodowania mutacji genów. Mogą jedynie pogorszyć sytuację kliniczną już istniejącej choroby, wywołać jej nawroty. Jeśli unikniesz szkodliwego wpływu na organizm w każdy możliwy sposób, możesz żyć z zespołem Gilberta przez całe życie i nie stawić czoła jego klinicznym objawom.

Podstawowe choroby wątroby, w szczególności zapalenie wątroby i marskość, mogą pogorszyć przebieg choroby. W takich przypadkach, gdy stężenie wolnej bilirubiny we krwi dochodzi do 60 μmol / l, substancja przenika do komórek i wpływa na mitochondria. Takie zaburzenia objawiają się brakiem oddychania komórkowego i prowadzą do niedoboru energii.

Gdy stężenie bilirubiny przekracza 60 μmol / l, przenika ona do komórek części głowowej ośrodkowego układu nerwowego, uszkadzając ośrodki układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Opisane zaburzenia nie są charakterystyczne dla zespołu Gilberta i rozpoznaje się je tylko w połączeniu z chorobą wątroby.

Oznaki i przejawy zespołu Gilberta

Zwykle zespół Gilberta przebiega bezobjawowo, dopóki wolna bilirubina nie osiągnie krytycznego stężenia we krwi. Choroba charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem z długimi okresami remisji na tle krótkotrwałych zaostrzeń. Wśród głównych objawów należy wyróżnić zespół asteniczny, dyspeptyczny i żółtaczkowy.

W przypadku zaostrzeń zespołu Gilberta u pacjentów ich ogólny stan pozostaje zadowalający. Tacy pacjenci zgłaszają się z następującymi dolegliwościami:

• Żółknięcie skóry, które ma charakter przerywany i różny stopień nasilenia w każdym przypadku (niektórzy pacjenci mają twardówkę cienką, inni trafiają do lekarzy z całkowitym zażółceniem całej skóry i błon śluzowych), któremu towarzyszy dyskomfort, swędzenie i żółte płytki na powiekach;
• Ogólne osłabienie, obniżona wydajność, letarg, zmęczenie nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym, obniżony nastrój, niepokój (czasem nawet ataki paniki), a także drażliwość i agresywne zachowanie;
• Zaburzenia dyspeptyczne w postaci odbijania się, biegunki, nudności, wzdęcia brzucha.

Objawy choroby nie zawsze występują w pełni. Z reguły u większości pacjentów rozpoznaje się tylko niektóre objawy choroby. Rozległość zmiany zależy od kilku czynników, w tym indywidualnych cech organizmu ludzkiego, obecności współistniejących chorób, wieku i nie tylko.

Obiektywne badanie u wielu pacjentów uwarunkowane jest zwiększeniem wielkości wątroby, która wystaje spod krawędzi łuku żebrowego i boli. Niekiedy równolegle rozpoznaje się powiększenie śledziony i zaburzenie normalnego funkcjonowania dróg żółciowych. U co trzeciego pacjenta choroba przebiega bezobjawowo, przez co przez długi czas pozostaje niezauważona.

Jakie mogą wystąpić komplikacje?

Choroba jest groźna ze względu na powikłania, które powstają w wyniku toksycznego działania wolnej bilirubiny na narządy wewnętrzne. Niektórzy naukowcy nie uważają zespołu Gilberta za pełnoprawną chorobę, nazywając ją zespołem pewnych objawów. Ale to jest dalekie od przypadku. Ta jednostka nozologiczna ma swoją własną charakterystykę, przyczynę rozwoju i cechy, co pozwala nazwać ją oddzielną chorobą.

Hiperbilirubinemia prowadzi do toksycznego uszkodzenia wielu narządów wewnętrznych, w wyniku czego tracą swoją funkcję. Ten stan jest najbardziej niebezpieczny dla struktur ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku zespołu Gilberta pacjenci często skarżą się na upośledzenie lub utratę pamięci, osłabienie odruchów fizjologicznych i zaburzenia psychiczne.

Diagnostyka

Ważnym etapem na drodze do określenia stopnia złożoności choroby, obecności powikłań ze strony narządów wewnętrznych i wyboru jedynej prawidłowej taktyki leczenia jest terminowa i pełna diagnoza choroby.

Badania laboratoryjne:

Aby potwierdzić zespół Gilberta u pacjenta, współczesna medycyna ma szereg testów laboratoryjnych, w tym:

• Pełna morfologia krwi (zwiększone stężenie hemoglobiny, zmniejszona liczba płytek krwi).
• Ogólna analiza moczu i koprogram (zawartość sterkobiliny zmniejsza się z powodu naruszenia tworzenia się bilirubiny bezpośredniej (związanej) w komórkach wątroby, a zatem ich pochodnych w drogach żółciowych i jelitach).
• Biochemiczne badanie krwi (wzrost poziomu bilirubiny całkowitej, niewielki wzrost enzymów AsAT, ALT, GGTP, fosfatazy alkalicznej, prawdopodobnie wzrost stężenia frakcji białkowej surowicy krwi i naruszenie normalnego stosunku frakcji białek).

Instrumentalne i inne metody diagnostyczne:

Aby uzyskać bardziej szczegółową diagnostykę, metody instrumentalne są dołączone do zwykłych metod laboratoryjnych, w szczególności:

• Badanie ultrasonograficzne narządów jamy brzusznej, w którym nie stwierdza się określonych objawów choroby u pacjentów z zespołem Gilberta (stosowane w diagnostyce różnicowej chorób somatycznych).
• Przebicie wątroby w celu wykluczenia poważnych chorób narządów, które występują przy zmianie jej struktury morfologicznej, takich jak przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby, hepatoza, marskość wątroby.
• Testy funkcjonalne, czyli test na czczo w celu określenia wzrostu bilirubiny, test nikotynowy (wzrost bilirubiny przy dożylnym podaniu kwasu nikotynowego), a także test na ryfampicynę (wzrost ilości bilirubiny po wprowadzeniu 900 mg ryfampicyny), test z fenobarbitalem (po wyznaczeniu dawki 3 mg fenobarbitalu) / doba już w piątym dniu następuje spadek stężenia bilirubiny w surowicy krwi).
• Badanie genetyczne DNA genu kodującego UDPGT, z określeniem zmutowanego genotypu A (TA) 7TAA w promotorze genu UGT1A1.

Nowoczesna diagnostyka pozwala lekarzom na kompleksowe badanie ciała chorego i potwierdzenie lub wykluczenie obecności zespołu Gilberta.

Diagnostyka różnicowa

Jeśli pacjent podejrzewa zespół Gilberta, lekarze przeprowadzają diagnostykę różnicową następujących chorób:

• Przewlekłe zapalenie wątroby pochodzenia niezakaźnego.
• Wirusowe zapalenie wątroby.
• Żółtaczka mechaniczna lub hemolityczna.
• Syndrom wirnika.
• Zespół Criglera-Nayyara.

Głównym kryterium diagnostycznym zespołu Gilberta jest wzrost poziomu nieskoniugowanej bilirubiny, co jest związane właśnie z dziedziczną hemolizą.

W przypadku wirusowego zapalenia wątroby pacjent ma dodatnie wskaźniki zapalenia wątroby typu B i C. W przypadku przewlekłego zapalenia wątroby nakłucie wątroby pomoże wyjaśnić diagnozę. Żółtaczka obturacyjna charakteryzuje się obecnością niedrożności dróg żółciowych w wyniku ich nałożenia się na guz, kamień nazębny, miejsce zwężenia, powiększenie trzustki. W tym stanie osoba będzie miała zmiany w CT i USG.

W potwierdzeniu rozpoznania zespołu Gilberta pomoże szereg kryteriów diagnostycznych typowych dla tej konkretnej choroby:

• Bolący ból w prawym podżebrzu.
• Swędząca skóra.
• Powiększenie wątroby i śledziony lub pojedyncze powiększenie wątroby bez zmiany wielkości śledziony.
• Wzrost stężenia wolnej bilirubiny w surowicy krwi.
• Zmniejszona aktywność enzymu transferazy glukuronylowej.
• Rzadko niewielki spadek klirensu podczas testu bromsulfaleiny.
• Pozytywny wynik badania genetycznego w celu określenia obecności zmutowanego genu.

Leczenie zespołu Gilberta

Leczenie zespołu Gilberta obejmuje kilka kluczowych punktów:

• Wyznaczenie specjalnej diety z surowym zakazem spożywania tłustych potraw i napojów alkoholowych;
• Zmiana stylu życia z wykluczeniem złych nawyków i nadmiernego wysiłku fizycznego;
• Przyjmowanie leków;
• Leczenie chorób współistniejących i powikłań choroby podstawowej.

Leki

Zespół Gilberta w okresach zaostrzeń wymaga stosowania leków, które pomagają normalizować stan zdrowia chorego. To leczenie jest objawowe. Konieczne jest wykluczenie prawdopodobnych czynników zaostrzenia choroby, które pogarszają przebieg choroby.

Schemat leczenia choroby obejmuje barbiturany, leki żółciopędne, hepatoprotektory. W przypadku procesu zapalnego zaleca się stosowanie leków przeciwbakteryjnych. Aby zmniejszyć zatrucie, lekarze przepisują sorbenty.

Jeśli bilirubina wynosi do 60 μmol / l

Jeśli stężenie bilirubiny nie przekracza 60 jednostek, pacjent czuje się względnie normalnie, nie ma objawów choroby podstawowej, dlatego nie przeprowadza się leczenia tego stanu. Jako terapia wspomagająca lekarz przepisuje sorbenty w celu usunięcia toksyn z jelit, a także fototerapię w celu obniżenia poziomu wolnej bilirubiny.

Jeśli bilirubina przekracza 80 μmol / l

Gdy stężenie bilirubiny przekracza 80 μmol / l, pacjentowi przepisuje się leki z grupy fenobarbitalu w dawce 50-200 mg na dobę. Przebieg takiej terapii to 2-3 tygodnie. Przez cały ten czas nie możesz usiąść za kierownicą, iść do pracy.

Fenobarbital jest lekiem na receptę. Jednak ta sama substancja znajduje się w valocordin i corvalol, które są ogólnie dostępne. Oba preparaty zawierają 18 mg fenobarbitalu na ml.

Jednak ten lek ma kilka istotnych wad:

• Przyjmowanie leku uzależnia.
• Po zakończeniu przyjmowania działanie leku ustaje.
• Długotrwałe stosowanie prowadzi do rozwoju chorób wątroby.
• Pogarsza stan ogólny, dlatego jest niekompatybilny z prowadzeniem pojazdów i pracą wymagającą zwiększonej koncentracji uwagi.

Oprócz fenobarbitalu pacjentowi przepisuje się:

• Aktywatory enzymatycznej funkcji wątroby (Synclit, Zixorin).
• Sorbenty (Polyphepan, Enterosgel).
• Preparaty o działaniu żółciopędnym (Allohol, Holosas).
• Witaminy z grupy B.
• Hepatoprotectors (Essentiale forte).
• Leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego (Gastrozol, Omez).
• Enzymy (pankreatyna, kreon).
• Diuretyki (Lasix, Veroshpiron).
• Leki stosowane w celu pozbycia się zaburzeń dyspeptycznych (Motilium, Motinorm).

Leczenie szpitalne

Wraz z gwałtownym wzrostem niesprzężonej bilirubiny pacjent zaczyna narzekać na zaburzenia snu, koszmary senne, silne bóle głowy, silne nudności. W takim przypadku lekarze zalecają osobie leczenie szpitalne i bardziej intensywną terapię z dożylnym podawaniem roztworów koloidalnych (roztwór Ringera, Trisol), wyznaczenie środków hepatoprotekcyjnych i transfuzję krwi.

W warunkach szpitalnych wszystkim pacjentom przypisuje się specjalną ścisłą dietę z całkowitym wykluczeniem białka zwierzęcego, świeżych owoców i warzyw. Tacy ludzie mogą jeść wszelkiego rodzaju zboża, zupy gotowane w wodzie, pieczone jabłka, produkty mleczne bez cukru i krakersy.

To właśnie ten rodzaj odżywiania pozwala organizmowi szybko pozbyć się nadmiaru nieskoniugowanej bilirubiny.

Menu dietetyczne dla pacjentów z zespołem Gilberta bez wyraźnych objawów klinicznych obejmuje:

• Dania z niskotłuszczowych mięs i gotowanych ryb.
• Nabiał.
• Soki (bezkwasowe).
• Ciastka biszkoptowe.
• Banany.
• Suchary z czarnego chleba.
• Słabo parzona herbata.

W warunkach szpitalnych pacjent rozpoczyna intensywną terapię, która obejmuje kilka kluczowych punktów:

• Dożylne podawanie roztworów poliionowych.
• Preparaty na bazie laktulozy (Duphalac).
• Hepatoprotectors.
• Sorbenty.
• Przetoczenie albuminy lub pełnej krwi.

Łączne stosowanie ścisłej diety i stacjonarnego leczenia farmakologicznego może całkowicie powstrzymać powikłania zespołu Gilberta, zapobiec rozwojowi powikłań i osiągnąć stabilną remisję.

Okres remisji

W okresie między zaostrzeniami choroby poziom bilirubiny mieści się w normalnych granicach, ale nie oznacza to, że chory może się zrelaksować i zapomnieć o zalecanych przez lekarza prowadzącego zasadach zachowania podczas remisji.

Te zalecenia obejmują:

1. Oczyszczanie dróg żółciowych w celu zapobiegania zatorom, które mogą prowadzić do tworzenia się kamieni. W przypadku zespołu Gilberta pacjentom zaleca się stosowanie leków na bazie ziół o działaniu żółciopędnym, w tym Hepabene, Ursofalk.
2. Wykonuj procedurę ślepej sondy raz na siedem dni. Aby to zrobić, należy wypić roztwór sorbitolu na pusty żołądek, a następnie podgrzać obszar projekcji wątroby przez 30 minut.
3. Ważne jest, aby wybrać odpowiednią dietę, która pozwoli organizmowi pozbyć się bilirubiny w odpowiednim czasie i zapobiegnie gromadzeniu się enzymu we krwi.

Szczegółowy wykład na temat zespołu Gilberta:

Środki zapobiegawcze i rokowanie

Nie można zapobiec zaostrzeniu zespołu Gilberta u pacjentów z aktywnym zmutowanym genem, ponieważ proces ten jest kodowany na poziomie ludzkiego genomu. Jednocześnie lekarze nalegają na przestrzeganie ich zaleceń, które pozwolą pacjentowi osiągnąć stabilną remisję. Rodzicom genetyków chorym na zespół Gilberta zaleca się konsultacje ze specjalistami podczas planowania ciąży, aby zminimalizować ryzyko przeniesienia choroby na dzieci.

Udowodniono, że zespół Gilberta zwiększa podatność pacjentów na występowanie różnych chorób narządów wewnętrznych. Toksyczny wpływ bilirubiny ma szkodliwy wpływ na komórki wątroby, a także może wywoływać zapalenie dróg żółciowych, kamicę żółciową, psychosomatyczne stany patologiczne.

Rokowanie choroby w większości przypadków jest korzystne. Ważne jest, aby zrozumieć, że zwiększona zawartość wolnej bilirubiny we krwi chorego pozostaje do końca życia. Przy umiarkowanych stężeniach nie ma zmian patologicznych w narządach. W przypadku ubezpieczeń takie osoby zaliczane są do standardowej grupy ryzyka.