Odmiedniczkowe Zapalenie Nerek W Ciąży - Przyczyny, Objawy I Leczenie

2024 Autor: Josephine Shorter | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-01-07 17:51

Odmiedniczkowe zapalenie nerek podczas ciąży

Odmiedniczkowe zapalenie nerek w czasie ciąży jest chorobą nerek o charakterze zapalnym i zakaźnym. Proces ten obejmuje najpierw tkankę śródmiąższową narządu, a następnie kielich i miednicę.

Według statystyk podczas rodzenia dziecka częściej dotyczy to prawej nerki. U około 7% kobiet rozpoznaje się bakteriomocz, u 1-4% powoduje odmiedniczkowe zapalenie nerek. W ostatnich latach obserwuje się tendencję do wzrostu odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży z destrukcyjno-ropnym uszkodzeniem nerek. Problem odmiedniczkowego zapalenia nerek w ciąży ma szczególne znaczenie ze względu na ryzyko powikłań zagrażających życiu dziecka i matki.

Czynnikiem sprawczym odmiedniczkowego zapalenia nerek w ciąży jest głównie E. coli, ale mogą to być Klebsiella, Enterococcus i Proteus. Ci przedstawiciele enterobacteriaceae powodują choroby w 70-80% przypadków. Znacznie rzadziej stan zapalny wywołują gronkowce i Pseudomonas aeruginosa. Ponadto wiadomo, że przypadki rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek w ciąży są wywoływane przez Candida, ureaplasma i mykoplazmę, a także wirusy i pasożyty wewnątrzkomórkowe. Najczęściej działają w połączeniu z bakteriami i dają początek rozwojowi choroby.

Przeważnie ciążowe odmiedniczkowe zapalenie nerek występuje w 22 do 28 tygodniu ciąży. Spośród całkowitej liczby kobiet w ciąży odmiedniczkowe zapalenie nerek występuje w 1-4% przypadków.

Zadowolony:

• Objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży
• Przyczyny odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży
• Konsekwencje odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży
• Diagnostyka odmiedniczkowe zapalenie nerek podczas ciąży
• Leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży

Objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży

Objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży zależą od tego, czy choroba jest ostra, czy przewlekła.

Faza ostra ma następujące objawy:

• Stan kobiety w ciąży gwałtownie się pogarsza.
• Temperatura ciała wzrasta, może wzrosnąć do wysokiego poziomu.
• Pojawia się letarg i osłabienie.
• Kobieta skarży się na dreszcze i silne bóle głowy.
• Być może dodanie nudności i wymiotów. Wymioty często się powtarzają.
• Na języku znajduje się płytka nazębna, sam język jest suchy.
• Apetyt znika.
• Występują silne bóle zlokalizowane po stronie, z której znajduje się nerka. Ból udaje się, pachwinę, wszystko to dzieje się na tle ciągnących bólów kręgosłupa lędźwiowego.
• Często kobiety skarżą się na bolesne oddawanie moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, może wystąpić rażący krwiomocz.

• Jeśli choroba jest ropna, temperatura gwałtownie rośnie.
• Objawy kolki nerkowej mogą się nasilić.

Kiedy odmiedniczkowe zapalenie nerek występuje w pierwszym trymestrze ciąży, częściej występują objawy procesu zapalnego z gorączką, dreszczami i bólami głowy. Kiedy odmiedniczkowe zapalenie nerek pojawia się w późniejszym terminie, na pierwszy plan wysuwają się lokalne objawy choroby z silnymi odczuciami bólowymi.

Jeśli choroba nasila się podczas porodu, jej objawy są łagodne i zanikają na tle porodu.

Jeśli choroba jest przewlekła, objawy są łagodne. Mogą wystąpić dolegliwości związane z nawracającymi bolesnymi odczuciami w okolicy lędźwiowej o charakterze bolesnym lub tępym. Kobiety w ciąży mają bóle głowy (patrz także: Ból głowy w czasie ciąży), letarg, osłabienie, senność. Z reguły kobiety nie zwracają uwagi lekarza na takie objawy, przypisując je swojej pozycji. Dlatego przewlekły przebieg choroby często można wykryć tylko za pomocą testów laboratoryjnych.

Przyczyny odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży

Bezpośrednią przyczyną odmiedniczkowego zapalenia nerek są bakterie i drobnoustroje, które zaczynają namnażać się w tkance nerkowej.

Istnieją dwa sposoby rozprzestrzeniania się infekcji podczas ciąży:

• Szlak krwiotwórczy z istniejącego ogniska infekcji.
• Szlak moczopędny na tle refluksu pęcherzowo-moczowodowego. Najczęściej w ten sposób bakterie docierają do nerek. Już we wczesnych stadiach ciąży 80% zdrowych kobiet doświadcza dysfunkcji dróg moczowych: zmniejsza się napięcie i perystaltyka jelit, rozwija się niedociśnienie i hipokinezja. Na tym tle u niektórych ciężarnych rozwija się refluks pęcherzowo-moczowodowy i miedniczno-nerkowy, wzrasta ciśnienie w miedniczce nerkowej, wnikają do nich mocz, drobnoustroje i toksyny. W rezultacie kobieta zaczyna cierpieć na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Oczywiście, pomimo zmian w funkcjonowaniu układu moczowego w okresie ciąży, nie każda ciężarna kobieta choruje na odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Choroba objawia się pod wpływem dodatkowych czynników prowokacyjnych, w tym:

• Historia zakażenia układu moczowo-płciowego przed 20. tygodniem ciąży.
• Anatomiczne zaburzenia w rozwoju nerek i dróg moczowych;
• Kamica nerkowa.
• Naruszenie zasad higieny osobistej.
• Prezentacja płodu.
• Zapalenie żeńskich narządów płciowych.
• Zaburzenia urodynamiczne, które rozwinęły się w czasie ciąży.
• Obecność chorób pozagenitalnych: cukrzycy i przewlekłego zapalenia migdałków.

• Niski status społeczno-ekonomiczny kobiet.
• Nieleczona bakteriuria, która przebiega bezobjawowo, prowadzi do rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek w 20-40% przypadków. Dlatego lekarze uważają bakteriurię za czynnik ryzyka rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek w czasie ciąży.

Ponadto sama ciąża jest już czynnikiem predysponującym do rozwoju choroby:

• W wyniku ekspozycji na hormon progesteron rozluźniają się mięśnie gładkie wszystkich narządów kobiety w ciąży. Obejmuje to nerki. Ton moczowodów spada, ich perystaltyka ulega pogorszeniu. Mocz z pęcherza w wyniku refluksu pęcherzowo-moczowodowego trafia do nerek, co prowadzi do procesu zapalnego.
• Wraz ze wzrostem płodu macica powiększa się. Zaczyna wywierać nacisk na nerki, pęcherz, moczowody. W rezultacie krążenie w nich zostaje zakłócone, mocz jest wydalany z opóźnieniem.
• Nie zapomnij o spadku sił odpornościowych organizmu w czasie ciąży, co zwiększa ryzyko rozwoju jakichkolwiek chorób, w tym odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Najczęstszą przyczyną zapalenia nerek jest E. coli. Chociaż rozwój choroby jest możliwy w wyniku patologicznej aktywności enterobakterii, mikroorganizmów Gram-ujemnych, chlamydii, mykoplazmy, Trichomonas, grzybów i wirusów.

Konsekwencje odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży

Długi przebieg choroby może prowadzić do zniszczenia tkanki nerkowej, co powoduje rozwój poważnych powikłań:

• Niedokrwistość;
• Posocznica;
• Niewydolność nerek;
• Przedwczesne porody;
• Nadciśnienie.

Rozwój odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas porodu jest procesem niezwykle niepożądanym i niebezpiecznym.

Eksperci wyróżniają trzy stopnie ryzyka odmiedniczkowego zapalenia nerek, które może wystąpić w czasie ciąży:

• Pierwszy stopień jest charakterystyczny dla ostrego procesu zapalnego, który występuje w czasie ciąży. W takim przypadku sama ciąża i proces porodu przebiegają bez komplikacji. Możliwe zagrożenia - anemia, przerwanie ciąży, zatrucie w późnych stadiach - występują z częstością nie większą niż częstość rozwoju u zdrowych kobiet w ciąży. Nie wyklucza się jednak prawdopodobieństwa zakażenia wewnątrzmacicznego płodu.
• Jeśli kobieta ma przewlekłe niepowikłane odmiedniczkowe zapalenie nerek, które było w wywiadzie przed poczęciem, lekarze uważają ten stan za drugi stopień ryzyka. Jednocześnie ryzyko wystąpienia powikłań wzrasta o 20-50% w porównaniu ze zdrowymi kobietami. W takim przypadku zwiększa się ryzyko poronienia samoistnego, przedwczesnego porodu, niedotlenienia płodu, późnej toksykozy i śmiertelności okołoporodowej. Jeśli jednak nie ma zatrucia, nadciśnienia tętniczego i czynności nerek nie są wyraźnie upośledzone, ciąża zostaje zachowana.
• Jeśli kobieta ma odmiedniczkowe zapalenie nerek na tle nadciśnienia, występuje przewlekła niewydolność narządów lub rozwija się odmiedniczkowe zapalenie nerek jedynej nerki, wówczas eksperci uważają ten stan za trzeci stopień ryzyka. W takim przypadku ciąża jest przeciwwskazana dla kobiety. (czytaj także: Przyczyny i objawy niewydolności nerek)

Diagnostyka odmiedniczkowe zapalenie nerek podczas ciąży

Rozpoznanie odmiedniczkowego zapalenia nerek opiera się na zebraniu wywiadu, objawów klinicznych i uzyskanych danych laboratoryjnych. Ostatnio lekarze coraz częściej wykorzystują metodę MRI do wykrywania choroby. Jest bardzo pouczający i nie jest przeciwwskazany w ciąży.

Następujące testy laboratoryjne są zalecane w przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek u kobiet w ciąży:

• Wykonywanie hemogramu.
• Wykonywanie ogólnej analizy moczu.
• Wykonywanie analizy moczu według Nechiporenko.
• Badanie bakteriologiczne moczu.
• Wykonywanie testu Zimnitsky'ego.
• Wykonywanie USG nerek. Jednak w przypadku przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek nie jest to zbyt pouczające.

Cechą diagnostyki kobiet w ciąży jest to, że nie wszystkie metody można zastosować do wykrycia choroby. Dlatego zaleca się rezygnację z metod badań rentgenowskich, chromocystoskopii i metod badań radionuklidów.

Ważne jest, aby odróżnić odmiedniczkowe zapalenie nerek od zapalenia wyrostka robaczkowego, ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, kolki nerkowej, pęknięcia torbieli, toksoplazmozy. (czytaj także: Toksoplazmoza - objawy i przyczyny)

Leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży

Priorytetowymi zadaniami w leczeniu kobiet ciężarnych z odmiedniczkowym zapaleniem nerek są:

• Eliminacja głównych objawów choroby.
• Przywracanie normalnych parametrów laboratoryjnych.
• Normalizacja funkcjonowania pęcherza i całego układu moczowego.
• Wybór odpowiedniej antybiotykoterapii. W takim przypadku należy wziąć pod uwagę czas trwania ciąży, okoliczności przebiegu choroby, czas jej trwania.
• Zapobiegaj nawrotom odmiedniczkowego zapalenia nerek.
• Wyeliminuj ryzyko powikłań.

Istnieje kilka podstawowych zasad leczenia odmiedniczkowego zapalenia nerek podczas ciąży, w tym:

• Wyznaczenie terminowej antybiotykoterapii, najpierw empirycznej, a następnie, jeśli to konieczne, etiotropowej.
• Długotrwała terapia ziołowymi uroseptykami.
• W razie potrzeby przywrócenie normalnego przepływu moczu za pomocą cewnikowania, nefrostomii lub stentowania moczowodu.
• Kompleksowa terapia: terapia infuzyjna mająca na celu złagodzenie zatrucia, uspokojenie, objawowe itp.
• Dokładne monitorowanie stanu samej kobiety w ciąży i płodu. Zapobieganie niedotlenieniu i hipotrofii.
• W pierwszym trymestrze ciąży, aby nie zaszkodzić zarodkowi, stosuje się wyłącznie naturalne lub półsyntetyczne penicyliny lub uroseptyki pochodzenia roślinnego.
• W drugim i trzecim trymestrze poprawia się funkcja barierowa łożyska i możliwe jest rozszerzenie zakresu leków przeciwbakteryjnych: oprócz penicylin można przepisać cefalosporyny, makrolidy, nitrofurany.
• Czas trwania leczenia przeciwbakteryjnego wynosi od tygodnia do 10 dni, w zależności od ciężkości choroby.

Korekta medyczna powinna polegać na antybiotykoterapii. Jest wybierany nie tylko z uwzględnieniem działania przeciwdrobnoustrojowego, ale także biorąc pod uwagę jego możliwy wpływ na płód. Początek terapii zawsze sprowadza się do empirycznego doboru leku, po którym można go zrezygnować (zgodnie z wynikami uzyskanych analiz).

W zależności od trymestru ciąży kobietom zostaną przepisane następujące leki empiryczne:

• Aminopenicyliny chronione inhibitorami - 1 trymestr. Są to leki takie jak: Amoksycylina, Ampicylina, Benzylopenicylina.
• Cefalosporyny i aminopenicyliny chronione inhibitorami - II i III trymestr. Są to leki takie jak: Cefuroksym, Cefoperazon, Erytromycyna, Spiramycyna, Ofloksacyna.
• W okresie poporodowym wykaz wymienionych preparatów paszowych można uzupełnić o takie środki przeciwbakteryjne jak: Co-trimoxazol, Norfloxacin, Pefloxacin, Meronem.

Terapia nielekowa ogranicza się do leczenia uroseptycznego i może być prowadzona tylko w połączeniu z przyjmowaniem środków przeciwbakteryjnych. W takim przypadku można zastosować takie preparaty ziołowe jak Phytolysin, Kanefron itp. Plazmafereza jest szeroko stosowana w przypadku ciężkiego przebiegu choroby. W okresie poporodowym, oprócz plazmaforezy, można przepisać UFO.

Kobieta w ciąży pije dużo płynów i przestrzega leżenia w łóżku. Ciążowe odmiedniczkowe zapalenie nerek nie jest wskazaniem do przerwania ciąży.

Leczenie objawowe jest możliwe w II i III trymestrze ciąży. Leki przeciwskurczowe są przepisywane w celu poprawy odpływu moczu, terapię detoksykacyjną należy prowadzić w obecności objawów zatrucia. W tym okresie kurację przeciwbakteryjną można uzupełnić stosując Furagin, Urosulfan, Nevigramon, 5-NOC.

Wskazaniami do zabiegu są ropień lub karbunkuł nerki.

W trakcie leczenia monitorowany jest stan nie tylko kobiety ciężarnej, ale również płodu, gdyż w związku z procesem infekcyjnym i wzmocnioną odpowiedzią immunologiczną zwiększa się ryzyko poronienia. Jeśli takie zagrożenie istnieje, prowadzona jest terapia mająca na celu utrzymanie ciąży.

Jeśli zabieg nie przyniesie pozytywnego efektu, wówczas kobiecie pokazano wczesny poród. Kobieta musi rodzić bez cięcia cesarskiego przez naturalny kanał rodny. W procesie porodu szeroko stosuje się środki przeciwskurczowe.

Autor artykułu: Lebedev Andrey Sergeevich | Urolog

Wykształcenie: Dyplom ze specjalności „Andrologia” uzyskany po odbyciu rezydentury w Klinice Urologii Endoskopowej Rosyjskiej Akademii Medycznej Kształcenia Podyplomowego w centrum urologicznym Centralnego Szpitala Klinicznego nr 1 Kolei Rosyjskich SA (2007). Studia podyplomowe zostały tu ukończone do 2010 roku.