Żółtaczka Obturacyjna - Przyczyny, Objawy, Diagnostyka I Leczenie

2024 Autor: Josephine Shorter | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-01-07 17:51

Przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie żółtaczki obturacyjnej

Zadowolony:

• Co to jest żółtaczka obturacyjna?
• Przyczyny żółtaczki obturacyjnej
• Obturacyjne objawy żółtaczki
• Rozpoznanie żółtaczki obturacyjnej
• Leczenie żółtaczki obturacyjnej

Co to jest żółtaczka obturacyjna?

Żółtaczka obturacyjna to zespół patologiczny polegający na naruszeniu odpływu żółci wątrobowej przez drogi żółciowe do dwunastnicy z powodu przeszkód mechanicznych.

Synonimy choroby: żółtaczka obturacyjna, żółtaczka podwątrobowa, żółtaczka acholiczna, żółtaczka resorpcyjna, cholestaza pozawątrobowa.

Mechaniczna niedrożność dróg żółciowych rozwija się jako powikłanie dużej grupy chorób trzustki i dróg żółciowych (układu dróg żółciowych i zwieraczy regulujących przepływ żółci) i towarzyszą jej takie objawy ogólne, jak: żółtaczkowe zabarwienie skóry, błon śluzowych i twardówki, ciemnienie moczu, przebarwienia kału, swędzenie, ból brzucha.

Konsekwencją postępującej żółtaczki może być niewydolność wątroby, niewydolność nerek, ropne zapalenie dróg żółciowych, posocznica, marskość żółciowa lub zapalenie dróg żółciowych ropień wątroby, w szczególnie ciężkich przypadkach i przy braku wykwalifikowanej pomocy medycznej śmierć.

Wśród najczęstszych przyczyn żółtaczki obturacyjnej są kamica żółciowa (29% przypadków) i nowotwory złośliwe (67% przypadków). W wieku 30 lat przeważa kamica żółciowa; w grupie wiekowej 30-40 lat nowotwory i kamica żółciowa jako przyczyny żółtaczki występują równie często. U pacjentów powyżej 40 roku życia przeważają nowotwory nowotworowe.

Ogólnie żółtaczka zaporowa jest częściej diagnozowana u kobiet (82%). Jednak niedrożność guza dróg żółciowych występuje częściej u mężczyzn (54%).

Przyczyny żółtaczki obturacyjnej

Do tej pory dobrze zbadano przyczyny żółtaczki obturacyjnej spowodowanej uciskiem dróg żółciowych.

W zależności od czynników etiologicznych dzieli się je na 5 grup:

• Wrodzone wady rozwojowe dróg żółciowych: hipoplazja i zarośnięcie dróg żółciowych;
• Łagodne zmiany w drogach żółciowych i trzustce spowodowane kamicą żółciową: kamienie (kamienie) w drogach żółciowych; uchyłek (wysunięcie ściany) dwunastnicy i zwężenie brodawki dwunastnicy większej (BDS), zlokalizowane wewnątrz zstępującej części dwunastnicy; struktury bliznowate przewodów; cysty; przewlekłe indukcyjne zapalenie trzustki; stwardniające zapalenie dróg żółciowych;
• Zwężenia głównych dróg żółciowych w następstwie operacji (powstałe w wyniku przypadkowego uszkodzenia przewodów lub niewłaściwego szwu);

• Nowotwory pierwotne i wtórne (przerzutowe) narządów układu trzustkowo-wątrobowo-żółciowego: rak pęcherzyka żółciowego, rak głowy trzustki i OBD, a także obecność w wątrobie przerzutów guzów o różnej lokalizacji (pospolity rak żołądka, limfogranulomatoza);
• Uszkodzenie wątroby i dróg żółciowych przez pasożyty (alweokokoza, torbiel bąblowicy itp.).

Najczęstszą przyczyną żółtaczki obturacyjnej są nowotwory nowotworowe (wątroba, drogi żółciowe, głowa trzustki) i kamica żółciowa. Wrodzone wady rozwojowe dróg żółciowych i choroby pasożytnicze występują znacznie rzadziej. W starszym wieku przeważnie dochodzi do obfitej (z powodu kamieni żółciowych) i niedrożności guza, w wieku poniżej 40 lat częściej przyczyną jest kamica żółciowa.

Temat: Nowoczesne i popularne metody usuwania kamieni z pęcherzyka żółciowego

Wrzód dwunastnicy i ostre zapalenie wyrostka robaczkowego (w przypadku lokalizacji wyrostka robaczkowego w okolicy wrót wątroby) są bardzo rzadkimi przyczynami tego zespołu patologicznego.

Cholestaza (zmniejszenie przepływu żółci do dwunastnicy) występuje najczęściej z powodu migracji kamieni do przewodów z pęcherzyka żółciowego. Znacznie rzadziej obserwuje się tworzenie się kamieni w samych przewodach. Zwykle przechodzą z pęcherzyka żółciowego do przewodu żółciowego wspólnego (przewodu żółciowego wspólnego) podczas ataku kolki wątrobowej. Zablokowanie kanału występuje, gdy duży kamień nie może przez niego przejść. Czasami z powodu przedłużającego się skurczu zwieracza Oddiego (mięśnia gładkiego znajdującego się w OBD) nawet małe kamienie utkną w końcowej części przewodu żółciowego wspólnego.

Obecność kamieni w przewodach rozpoznaje się u około 20% pacjentów z kamicą żółciową. Żółtaczka z cholestazą spowodowaną kamicą żółciową jest przemijająca w 65% przypadków. Jego objawy są łagodzone przez przedostanie się kamieni do jelit. Częstość występowania zwężeń (zwężeń) OBD wynosi 25%.

Nowotwory strefy trzustkowo-wątrobowo-żółciowej powodują żółtaczkę w 37% przypadków. Rak głowy trzustki i BDS są na pierwszym miejscu pod względem częstości, a na drugim miejscu znajdują się guzy głównych dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego. Nowotwory wątroby i jej przewodów są rzadkie.

Obturacyjne objawy żółtaczki

Typowe objawy choroby obejmują:

• Tępe bóle w okolicy nadbrzusza i pod żebrami po prawej stronie, które stopniowo narastają;
• Ciemny mocz i odbarwione, luźne stolce;
• Zażółcenie skóry, błon śluzowych i twardówki oczu; lodowaty kolor skóry stopniowo nabiera ziemistego odcienia;
• Swędząca skóra;
• Nudności, sporadycznie wymioty;
• Zmniejszony apetyt, utrata masy ciała
• Podwyższona temperatura ciała;
• W niektórych przypadkach żółtawy cholesterol odkłada się na powiekach w postaci dobrze zdefiniowanych formacji wystających ponad powierzchnię skóry;
• Powiększenie wątroby.

Kiedy drogi żółciowe są zablokowane przez kamienie, ból jest spazmatyczny, ostry, można go podać na klatkę piersiową, prawą pachę i łopatkę. Zewnętrzne objawy żółtaczki pojawiają się 1-2 dni po osłabieniu kolki wątrobowej. Palpacja okolicy wątroby jest bolesna. Woreczek żółciowy nie jest wyczuwalny. Nacisk na obszar po prawej stronie pod żebrami powoduje mimowolne wstrzymanie oddechu. Możliwe są nudności i wymioty.

W przypadku guzów trzustki, OBD, dróg żółciowych ból jest tępy, zlokalizowany w okolicy nadbrzusza i promieniuje do pleców. Badanie palpacyjne ujawnia rozdęty woreczek żółciowy, którego naciskanie jest bezbolesne. Wątroba jest powiększona, ma elastyczną lub gęstą konsystencję, w procesie złośliwym ma strukturę guzkową. Śledziona jest rzadko wyczuwana. Zewnętrzne objawy żółtaczki poprzedzone są zmniejszonym apetytem, swędzeniem skóry.

Powiększona wątroba jest częstym objawem przedłużającej się żółtaczki obturacyjnej. Wątroba powiększa się z powodu przepełnienia z zastojem żółci i zapaleniem dróg żółciowych.

Powiększony pęcherzyk żółciowy jest charakterystyczny dla guzów OBD, głowy trzustki i końcowej części przewodu żółciowego wspólnego. Powiększenie wątroby występuje u 75% pacjentów, powiększenie pęcherzyka żółciowego - u 65%, ale przy laparoskopii rozpoznaje się je u prawie 100% pacjentów.

Swędzenie często zaczyna przeszkadzać jeszcze zanim pojawią się oznaki żółtaczki, szczególnie w przypadku guza genezy choroby. Jest silny, wyniszczający i nie można go usunąć środkami terapeutycznymi. Na skórze pojawiają się zadrapania, tworzą się małe krwiaki. Utrata masy ciała jest zwykle obserwowana w przypadku żółtaczki związanej z rakiem.

Wzrost temperatury wiąże się głównie z infekcją dróg żółciowych, rzadziej - z zapadnięciem się guza. Długotrwały wzrost temperatury jest objawem różnicowym, który odróżnia żółtaczkę podwątrobową od wirusowego zapalenia wątroby, w którym w okresie pojawienia się objawów żółtaczki temperatura spada do normalnych granic.

Prognozy dotyczące żółtaczki obturacyjnej

Czas trwania choroby jest różny w szerokim zakresie: od kilku dni z krótkotrwałą blokadą wspólnych kamieni dróg żółciowych do kilku miesięcy z procesami nowotworowymi. Rokowanie w żółtaczce obturacyjnej zależy od przebiegu choroby podstawowej.

Rozpoznanie żółtaczki obturacyjnej

Wstępna diagnoza nie jest trudna w przypadku zaawansowanego guza, który jest łatwo wyczuwalny. Ale przy początkowych objawach cholestazy diagnoza powoduje pewne trudności, ponieważ dolegliwości pacjenta i ogólne objawy kliniczne mogą być oznakami wielu chorób. Metody laboratoryjne są mało przydatne we wczesnej diagnostyce żółtaczki obturacyjnej. Wzrost aktywności cholesterolu, bilirubiny i fosfatazy alkalicznej jest charakterystyczny zarówno dla cholestazy wewnątrzwątrobowej, jak i dla wirusowego zapalenia wątroby.

Dlatego decydującą rolę odgrywają instrumentalne metody badawcze, w których stosuje się:

• Diagnostyka ultrasonograficzna. Ujawnia rozszerzenie dróg żółciowych, obecność kamieni i ogniskowe uszkodzenie wątroby. Przy lokalizacji kamieni w woreczku żółciowym prawdopodobieństwo ich wykrycia wynosi 90%, z lokalizacją w końcowej części przewodu żółciowego wspólnego - 25-30%. Rzadkim błędem jest identyfikacja guza pęcherzyka żółciowego jako nagromadzenia kamieni.
• Duodenografia relaksacyjna. Metoda polega na prześwietleniu dwunastnicy w warunkach jej sztucznego niedociśnienia. Służy do diagnozowania objawu Frostberga (deformacja wewnętrznej powierzchni zstępującej części dwunastnicy, w wyniku której jej kontur przypomina literę „E”) oraz uchyłka dwunastnicy. Objaw Frostberga jest objawem stwardniającego zapalenia trzustki lub raka trzustki z przerzutami do dwunastnicy.
• Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ERCP). Stosuje się go w przypadku niewystarczających wyników USG, gdy podejrzewa się blokadę OBD. W tej metodzie za pomocą kaniuli (specjalnej rurki) wstrzykuje się środek kontrastowy do kanału, a następnie wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. RCPH umożliwia diagnozowanie małych guzów, przeprowadzanie analizy cytologicznej i histologicznej zawartości nabłonka i przewodów. Jest to metoda bardzo pouczająca, ale ponieważ jest inwazyjna, mogą jej towarzyszyć poważne komplikacje.
• Przezskórna cholangiografia przezwątrobowa. Wskazany jest do blokady dróg żółciowych w wrotach wątroby. W tym przypadku, w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą USG, przez skórę i tkankę wątroby wprowadza się cienką igłę ze środkiem kontrastowym do jednego z przewodów wątrobowych. Liczba powikłań przy tej metodzie jest większa niż przy RCPH (krwawienie wewnętrzne, wyciek żółci, zapalenie otrzewnej).
• Scyntygrafia radioizotopowa wątroby. Służy do diagnostyki guzów i zmian pasożytniczych wątroby (alweokokoza), gdy trudno jest inaczej zidentyfikować mechaniczną niedrożność dróg żółciowych.
• Laparoskopia. Jest to metoda najbardziej inwazyjna i stosowana, gdy inne metody okazały się nieskuteczne z punktu widzenia dokładnej diagnozy. Stosowanie laparoskopii jest wskazane przy wykrywaniu przerzutów, w celu określenia stopnia uszkodzenia wątroby w alweokokozie itp.

Leczenie żółtaczki obturacyjnej

Leczenie tej choroby ma głównie charakter chirurgiczny.

Terapia zachowawcza

Obejmuje przestrzeganie diety z naciskiem na warzywa, owoce, nabiał. Posiłki powinny być ułamkowe, potrawy gotowane i rozgniecione. Zaleca się wypijać jak najwięcej płynów (soki, woda).

Dożylnie podaje się glukozę, witaminy z grupy B, Essentiale, metioninę lub lipokainę (w celu pobudzenia krążenia krwi w wątrobie), Vikasol (zapobieganie krwawieniom), Trental, kwas glutaminowy. W razie potrzeby przepisywane są antybiotyki, plazmafereza (oczyszczanie krwi), enterosorpcja (procedura detoksykacji).

Temat: Leczenie żółtaczki środkami ludowymi

Leczenie operacyjne

Zależy od pierwotnej choroby powodującej żółtaczkę obturacyjną. W zależności od tego można wykonać następujące czynności:

• Drenaż zewnętrzny dróg żółciowych - przywrócenie odpływu żółci w przypadku niedrożności dróg żółciowych. Jest to metoda małoinwazyjna, którą można stosować rutynowo.
• Cholecystektomia endoskopowa - usunięcie pęcherzyka żółciowego przez otwory endoskopowe w ścianie brzucha.
• Endoskopowa papillosphincterotomy - usuwanie kamieni z pęcherzyka żółciowego.
• Choledocholitotomia - wykonywana w połączeniu z usunięciem pęcherzyka żółciowego i polega na usunięciu kamieni z przewodu żółciowego wspólnego, dla którego zostaje otwarta jego przednia ściana.
• Częściowa hepatektomia - usunięcie obszarów tkanki wątroby dotkniętych procesem patologicznym.

Autor artykułu: Gorshenina Elena Ivanovna | Gastroenterolog

Wykształcenie: Dyplom w specjalności „Medycyna ogólna” uzyskany na Rosyjskim Państwowym Uniwersytecie Medycznym im N. I. Pirogova (2005). Studia podyplomowe na specjalności „Gastroenterologia” - centrum medyczno-dydaktyczne.