Wrzód Troficzny Nóg, Kończyn Dolnych - Przyczyny, Objawy, Etapy I Sposoby Leczenia?

2024 Autor: Josephine Shorter | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-01-07 17:51

Przyczyny, objawy i jak leczyć owrzodzenia troficzne nóg?

Wrzód troficzny na nogach to otwarta rana zlokalizowana na skórze kończyn dolnych i utworzona na tle odrzucenia tkanki. Wrzody troficzne są podatne na długotrwałe istnienie, nie goją się przez 6 tygodni lub dłużej. Proces patologiczny obejmuje nie tylko nabłonek, ale także tkanki znajdujące się pod nim. Po zagojeniu owrzodzeń troficznych na skórze pozostają blizny. Mimo wysokiego poziomu rozwoju współczesnej medycyny terapia owrzodzeń troficznych do dziś pozostaje jednym z najtrudniejszych zadań.

Najczęściej występują owrzodzenia troficzne nóg i stóp. Według statystyk na tę patologię cierpi nawet 2 miliony ludzi na całym świecie. Około 70% przypadków owrzodzeń wiąże się z jakimś rodzajem zaburzeń w funkcjonowaniu łożyska żylno-naczyniowego. Wrzody nigdy nie powstają spontanicznie, poprzedza je dość długi proces rozwoju poważnych patologii w organizmie. Taka gałąź medycyny jak flebologia zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem owrzodzeń troficznych.

Zadowolony:

• Przyczyny owrzodzeń troficznych
• Objawy owrzodzeń troficznych
• Etapy owrzodzenia troficznego
• Powikłania i konsekwencje owrzodzeń troficznych

• Odpowiedzi na popularne pytania

  • Czy owrzodzenie troficzne nogi jest zaraźliwe?
  • Czy można zmoczyć owrzodzenie troficzne na nodze?
  • Który lekarz leczy owrzodzenia troficzne?
• Jak i jak leczyć owrzodzenie troficzne?

Przyczyny owrzodzeń troficznych

Przyczyny owrzodzeń troficznych są różnorodne, wśród nich można zauważyć następujące czynniki:

• Powstawanie owrzodzeń troficznych jest głównie spowodowane chorobą, taką jak żylaki. To żylaki przyczyniają się do pogorszenia odpływu krwi, prowadząc do jej zastoju. W rezultacie świeża krew, bogata w składniki odżywcze, nie jest w stanie dostarczyć ich do tkanek kończyn dolnych. Skutkiem tego głodu jest stopniowe niszczenie komórek. Początkowo tworzy się powierzchowna rana, która stopniowo przekształca się w wrzód;
• Zakrzepica żył jest kolejną częstą przyczyną owrzodzeń troficznych. Mają taki sam mechanizm rozwoju jak w żylakach, jedynie skutkiem zastoju krwi jest skrzeplina, która blokuje światło tętnicy;
• Miażdżyca tętnic kończyn dolnych charakteryzuje się tworzeniem się blaszek tłuszczowych na ścianach wewnętrznych, które w miarę wzrostu są w stanie całkowicie zablokować światło naczyń. W wyniku niedożywienia w tkankach zaczynają się rozwijać procesy patologiczne, które prowadzą do powstawania wrzodów;
• Zespół Martorell'a, który rozwija się na tle istniejącego nadciśnienia i może prowadzić do powstania przecieków wewnątrz żył i tętnic. Powoduje również słabe krążenie i powoduje powstawanie owrzodzeń troficznych;
• Cukrzyca może również prowadzić do powstawania głębokich, nie gojących się ran na nogach;
• Niektóre choroby ogólnoustrojowe, na przykład zapalenie naczyń, kolagenoza, choroby krwi, zaburzenia metaboliczne, mogą powodować rozwój tej patologii;
• Jeśli nie przestrzega się zasad higieny osobistej, pojawia się piodermia, która może prowadzić do powstawania wrzodów;
• Uważa się, że toksyczna nekroliza naskórka Lyella jest czynnikiem etiologicznym;

• Wszelkie choroby układu sercowo-naczyniowego mogą wywoływać rozwój owrzodzeń troficznych. Powstają w wyniku wyraźnego obrzęku kończyn dolnych na tle niewydolności krążenia;
• Choroby zakaźne mogą prowadzić do powstawania owrzodzeń troficznych - są to gruźlica, kiła, zakaźna choroba tropikalna, wrzód nagi, onchocerkoza, leiszmanioza itp.;
• Wrzody troficzne mogą być wynikiem złośliwości różnych form skóry lub mogą wystąpić w wyniku uszkodzenia skóry przez promieniowanie;
• Czynnikami prowokującymi są oparzenia i odmrożenia kończyn dolnych.

Według dostępnych danych statystycznych w 52% przypadków owrzodzenia troficzne mają etiologię żylaków, w 14% ich wystąpienie wiąże się z zaburzeniami w funkcjonowaniu tętnic, w 13% owrzodzenia troficzne powstają na skutek działania kilku czynników. Udział owrzodzeń powstałych w wyniku zakrzepicy żylnej stanowi 7% przypadków. Z powodu urazu owrzodzenia pojawiają się w 6% przypadków. Owrzodzenia cukrzycowe stanowią 5% ogólnej liczby rozpoznań.

Ogólnie każda choroba żył kończyn dolnych (zarówno głębokich, jak i powierzchownych) z niewydolnością żylną może prowadzić do powstawania wrzodów. Co więcej, nawet drobne zadrapania i rany mogą spowodować ranę, która nie goi się przez długi czas.

Wrzód troficzny w cukrzycy

Wrzód troficzny w cukrzycy lub wrzodzie cukrzycowym występuje jako powikłanie choroby podstawowej. Wiadomo, że w cukrzycy upośledzony jest wychwyt glukozy. W tym samym czasie ściany naczyń krwionośnych stają się sztywne, powstaje neuropatia cukrzycowa i angiopatia cukrzycowa. W dotkniętych obszarach krążenie krwi jest utrudnione, a brak odżywienia tkanek prowadzi do powstawania wrzodów.

Niebezpieczeństwo owrzodzenia cukrzycowego polega na tym, że może przekształcić się w gangrenę, która doprowadzi do konieczności amputacji kończyny.

Objawy owrzodzeń troficznych

Objawy owrzodzeń troficznych zależą od tego, co spowodowało ich powstanie:

1. Objawy żylnych owrzodzeń troficznych. Powstawanie owrzodzenia troficznego pochodzenia żylnego zawsze poprzedzone jest pojawieniem się specyficznych objawów wskazujących na postęp uszkodzenia układu żylnego.

   • Na samym początku choroby ludzie zauważają, że ich nogi są spuchnięte. W okolicy łydek i nóg pojawia się uczucie ciężkości.
   • W nocy mogą pojawić się napady padaczkowe, które zwykle stają się częstsze. Równolegle występuje pieczenie i swędzenie kończyn dolnych.
   • Pigment gromadzi się w skórze, powodując jej przyciemnienie. W miarę postępu choroby strefa z przebarwieniami powiększa się.
   • Hemosiderin gromadzi się w skórze, wywołując rozwój egzemy i zapalenia skóry. Sama skóra staje się gęstsza, nabiera połysku lakieru, a po dotknięciu reaguje bolesnymi wrażeniami.
   • Nasila się limfostaza, może to prowadzić do tego, że chłonka przedostaje się przez skórę i pojawia się na jej powierzchni w postaci kropli rosy.
   • W miarę postępu choroby rozwija się stan przedwrzodowy, w którym w centrum dotkniętego obszaru pojawia się biały obszar atrofii naskórka. W takim przypadku osoba może nie zauważyć tak minimalnego uszkodzenia skóry, dopóki w strefie atroficznej nie pojawi się wrzodziejąca wada. Początkowo ma niewielki rozmiar, a sam wrzód znajduje się na powierzchni.
   • Z biegiem czasu wrzód zaczyna się pogłębiać, staje się większy. Jeśli rozwinie się wiele wrzodów, mogą zlewać się, tworząc duże zmiany.
   • Proces patologiczny ma tendencję do rozszerzania się nie tylko na boki, ale także do pogłębiania. Im głębiej wnika wrzód, tym intensywniejsze stają się bolesne odczucia.
   • Być może udział w tym procesie mięśni łydek, ścięgna Achillesa, przedniej powierzchni kości piszczelowej. Jeśli proces rozprzestrzenił się na tkankę kostną, może wywołać rozwój zapalenia kości i szpiku.
   • Z wrzodu uwalnia się treść o innym charakterze. Początkowo jest krwotoczny, następnie mętnieje, może zawierać nitki fibryny lub ropę. Z rany wydobywa się nieprzyjemny zapach. Wyprysk drobnoustrojów często tworzy się wokół owrzodzenia troficznego.
   • Istnieje ryzyko wtórnej infekcji, którą mogą wywołać bakterie oportunistyczne na tle spadku odporności miejscowej i ogólnej. U osób starszych owrzodzenia troficzne są często komplikowane przez zakażenie grzybicze. To znacznie pogarsza rokowanie.

   Wrzodom troficznym towarzyszy silny ból i powodują nieznośne cierpienie człowieka.

2. Objawy wrzodu cukrzycowego. Wrzód cukrzycowy rozwija się na tle cukrzycy i wyraża się następującymi objawami:

   • W początkowej fazie rozwoju wrzodu cukrzycowego dochodzi do utraty wrażliwości kończyn dolnych. Wynika to ze śmierci zakończeń nerwowych.
   • W nocy osoba zaczyna odczuwać ból.
   • Miejscem lokalizacji owrzodzenia cukrzycowego są duże palce u stóp lub wierzchołki paliczków palców. Na podeszwie może tworzyć się w miejscu, w którym znajdują się odciski - jest to powierzchnia stopy lub pięty.
   • W miarę postępu choroby pojawia się mała, ale głęboka rana. Następnie powiększa się.

   Owrzodzenie troficzne cukrzycowe częściej niż inne owrzodzenia jest powikłane zgorzelą i prowadzi do amputacji kończyny.

3. Objawy owrzodzeń troficznych miażdżycy. Miażdżycowe owrzodzenia troficzne powstają na tle miażdżycy naczyń i mają następujący obraz kliniczny:

   • W początkowej fazie rozwoju owrzodzeń troficznych miażdżycy charakterystyczne jest chromanie przestankowe. Czułość chorej kończyny jest osłabiona, szybciej się męczy, często marznie.
   • Miejscem lokalizacji owrzodzeń jest zewnętrzna strona stopy, paliczka dużego palca, strefa piętowa.
   • Wrzody są małe, półkoliste.
   • Krawędzie wrzodu są gęstsze, podarte. Skóra otaczająca brzegi owrzodzenia jest żółtawa.
   • Zawartość wrzodu jest ropna. W miarę postępu choroby wrzody wypełniają całą powierzchnię stopy.

4. Objawy owrzodzeń troficznych Martorell. Ten rodzaj owrzodzeń troficznych powstaje na tle wzrostu ciśnienia krwi. Najczęściej na takie wrzody cierpią kobiety w wieku 40 lat i starsze.

   Charakterystyczną cechą wrzodów w zespole Martorella jest tworzenie się grudek na kończynie dolnej, które reagują łagodnym bólem. W miarę postępu choroby grudka przekształca się we wrzód.

   Inną charakterystyczną cechą wrzodów nadciśnieniowych jest symetria ich występowania. Oznacza to, że występują jednocześnie na obu kończynach, najczęściej w środkowej części podudzia.

   Owrzodzenie postępuje powoli i jest szczególnie bolesne. Istnieje zwiększone ryzyko infekcji bakteryjnej.

Etapy owrzodzenia troficznego

W procesie rozwoju choroby wyróżnia się cztery główne etapy owrzodzenia troficznego, wśród których:

• Etap wysięku (początek stanu zapalnego, pojawienie się ognisk martwiczych);
• Etap naprawczy (oczyszczenie powierzchni owrzodzenia z treści martwiczych, tworzenie się granulek, zmniejszenie stanu zapalnego);
• Etap epitelializacji (pojawienie się świeżego nabłonka, zaostrzenie rany);
• Faza bliznowacenia tkanek (ostatni etap tworzenia się blizny w miejscu istniejącego owrzodzenia).

Etapy owrzodzenia troficznego mogą się nieznacznie różnić w zależności od tego, co je spowodowało. Różnice te są charakterystyczne dla początkowego stadium zapalenia, etapu naprawy, nabłonka i bliznowacenia, wszystkie owrzodzenia mijają z nieskomplikowanym przebiegiem choroby.

Początkowy etap owrzodzenia troficznego

Początkowy etap owrzodzenia troficznego z żylakami charakteryzuje się pojawieniem się na skórze przebarwionych obszarów. Wraz z postępem niewydolności żylnej skóra staje się cieńsza, staje się przekrwiona, a następnie na skórze pojawia się biaława plama. Jeśli nie zostanie przeprowadzone żadne leczenie, powstaje strup, który wnika głęboko w tkanki.

Początkowy etap owrzodzenia cukrzycowego różni się tym, że kończyna traci dawną wrażliwość, co jest wynikiem zniszczenia zakończeń nerwowych (polineuropatia cukrzycowa).

Na tle nadciśnienia tętniczego początkowy etap owrzodzenia troficznego charakteryzuje się pojawieniem się chromania przestankowego.

Na ogół objaw choroby charakteryzuje się uszkodzeniem skóry z okołogniskowym stanem zapalnym, obszarami martwiczymi, obfitym wydzieliną z nieprzyjemnym zgniłym zapachem. Jeśli leczenie na początkowym etapie rozwoju wrzodu nie zostanie przeprowadzone, grozi to rozwojem powikłań.

Powikłania i konsekwencje owrzodzeń troficznych

Długotrwałe występowanie wady może powodować stany niekorzystne dla zdrowia człowieka, które mogą prowadzić do hospitalizacji.

Powikłania i konsekwencje owrzodzeń troficznych mogą być następujące:

• Pioderma;
• Wyprysk drobnoustrojów;
• Alergiczne zapalenie skóry;
• Zakażenie grzybicze;
• Zapalenie naczyń chłonnych, róża, zapalenie węzłów chłonnych pachwinowych;
• Zakrzepowe zapalenie żył żylnych;
• Ropowica;
• Zgorzel;
• Tężec;
• Zapalenie stawów, artroza, zapalenie okostnej, zapalenie ścięgien, zapalenie kości i szpiku;
• Złośliwa rana (od 1,6 do 3,5% przypadków);
• Muszyca rany, czyli osiadanie wrzodu z larwami owadów;
• Rozwój krwawienia;
• Posocznica;
• Wtórny obrzęk limfatyczny.

Odpowiedzi na popularne pytania

• Czy owrzodzenie troficzne nogi jest zaraźliwe? Nie, owrzodzenie troficzne na nodze nie jest zaraźliwe.
• Czy można zmoczyć owrzodzenie troficzne na nodze? Nie zaleca się zwilżania owrzodzenia troficznego na nodze, ponieważ może to prowadzić do rozwoju powikłań i dodania infekcji bakteryjnej. Konieczne jest leczenie wrzodu za pomocą specjalnych środków przeciwbakteryjnych, antyseptycznych i wysuszających.
• Który lekarz leczy owrzodzenia troficzne? Wrzody troficzne leczone są przez chirurga flebologa.

Jak i jak leczyć owrzodzenie troficzne?

Flebolog powie pacjentowi, jak i jak leczyć wrzód troficzny. Specjalista i pacjent stają przed całym szeregiem zadań. Po pierwsze, konieczne jest zminimalizowanie objawów choroby podstawowej, która doprowadziła do powstania wrzodu. Oznacza to, że konieczne jest prowadzenie terapii żylaków, obniżanie ciśnienia krwi i leczenie cukrzycy. Po drugie, konieczne jest przeprowadzenie działań mających na celu wyleczenie samego owrzodzenia troficznego.

Ogólna terapia zachowawcza ogranicza się do wykorzystania następujących funduszy:

• Leczenie choroby podstawowej za pomocą leków flebotonicznych, przeciwpłytkowych, przeciwpłytkowych. Mogą to być leki takie jak pentoksyfilina, heparyna, kwas acetylosalicylowy, prostaglandyny. Pozwalają korygować procesy krzepnięcia krwi, pomagają normalizować krążenie krwi, zapobiegają zastojom żylnym. Możliwe jest doustne podawanie i podawanie leków w postaci zastrzyków;
• Terapia antybiotykowa dobierana jest z uwzględnieniem wrażliwości mikroorganizmów zamieszkujących wrzód na określone antybiotyki. Skuteczne leczenie ran lewometycyną, Hexicon, Fuzidin, Miramistin. Do stosowania miejscowego można stosować preparaty w postaci maści lub sprayów. W razie potrzeby przepisywane są leki przeciwgrzybicze: flukonazol, kaspofungina, worykonazol itp.;
• Aby przyspieszyć procesy regeneracji, przepisuje się leki wpływające na procesy metaboliczne w tkankach. Może to być Actovegin, Ebermin, Sulfargin;
• Leki przeciwbólowe są przepisywane w celu złagodzenia bólu.

Toaleta owrzodzenia troficznego powinna być regularna. Na początek ranę przemywa się sterylnym roztworem soli fizjologicznej, usuwa z niej martwą tkankę i wysięk. Po wykonanej dezynfekcji nakłada się środek przeciwbakteryjny, a owrzodzenie przykrywa się bandażem. Jeśli rana jest w fazie gojenia, opatrunek powinien zapewniać normalne nawilżenie i oddychanie powierzchni rany. W przypadku infekcji należy wybrać opatrunek, który może wchłonąć wydzielinę i zapewnić działanie antyseptyczne. W tym celu używane są specjalne serwetki.

Istnieje możliwość poddania się zabiegom fizjoterapeutycznym przyspieszającym gojenie się owrzodzenia. Skuteczne techniki to: kawitacja ultradźwiękowa rany, naświetlanie promieniami UV, hiperbaria tlenowa, laseroterapia, magnetoterapia.

Gdy wrzód się zagoi, a pacjent czuje się dobrze, możliwa jest operacja. Będzie miał na celu normalizację odpływu żylnego i tętniczego, usuwanie żył po żylakach.

Lek przeciwbólowy na owrzodzenia troficzne

Ból w owrzodzeniach troficznych ma różną intensywność. Dlatego przy silnym bólu przepisuje się leki przeciwbólowe.

Można je stosować w postaci maści i sprayów lub można je przepisać w postaci tabletek:

• Parmidin. Dostępny w postaci tabletek i maści. Pomaga złagodzić obrzęki, zmniejsza ból;
• Kwas acetylosalicylowy i preparaty na jego bazie: Aspiryna, Tsefekon;
• Preparaty z grupy NLPZ: Ibuprofen, Ambene, Ketorolac, Naproxen;
• Możliwe jest użycie maści Emla, Dimexid.
• Balsam Vinilin i Romazulan ma słabe działanie przeciwbólowe.

Serwetki do leczenia owrzodzeń troficznych

Sterylne serwetki do leczenia owrzodzeń troficznych stosuje się, gdy rany nie goją się przez długi czas i ropieją. Chusteczki zawierają środki przeciwbakteryjne, a także składniki przyspieszające regenerację tkanek.

Możesz użyć następujących serwetek:

• Activetex. Wykonane są z dżerseju i impregnowane lekarstwami. Tak więc Activetex F zawiera furaginę, Activetex X - chlorheksydynę, Activetex HF łączy chlorheksydynę i furaginę;
• W ofercie są również serwetki do leczenia owrzodzeń troficznych firmy Hartman, Coletex, Multiferm, Proteox-TM. Wszystkie mają działanie antybakteryjne i antyseptyczne;
• Istnieje możliwość zastosowania opatrunków chłonnych, które zakładamy w przypadku obfitego wydzieliny z owrzodzeń. Mogą to być opatrunki Voskopran, Cetuvit E, Biaten, Branolind N.

Leczenie owrzodzeń troficznych powinno być kompleksowe i terminowe, niezbędnym warunkiem jest pozbycie się choroby podstawowej. To jedyny sposób, aby uniknąć poważnych powikłań i zapobiec nawrotowi choroby.

Autor artykułu: Volkov Dmitry Sergeevich | c. m. n. chirurg, flebolog

Wykształcenie: Moskiewski Państwowy Uniwersytet Medycyny i Stomatologii (1996). W 2003 roku uzyskał dyplom Centrum Medycyny Dydaktycznej i Naukowej Administracji Prezydenta Federacji Rosyjskiej.