Niedokrwistość Megaloblastyczna Przyczyny, Objawy, Jak Leczyć?

2024 Autor: Josephine Shorter | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-16 21:47

Niedokrwistość megaloblastyczna

Niedokrwistość megaloblastyczna jest jednym z rodzajów anemii, charakteryzujących się zaburzeniami w układzie krwiotwórczym, w których w szpiku kostnym zaczynają tworzyć się erytrocyty o niskiej budowie. Również niedokrwistość megaloblastyczna nazywana jest niedokrwistością z niedoboru witaminy B12.

W ogólnej strukturze anemii niedokrwistość megaloblastyczna występuje w 9–12% przypadków. Rozwija się z taką samą częstotliwością zarówno u mężczyzn, jak iu kobiet, ale osoby starsze częściej cierpią na patologię.

Bez leczenia niedokrwistość megaloblastyczna będzie postępować i prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Zadowolony:

• Przyczyny niedokrwistości megaloblastycznej
• Objawy niedokrwistości megaloblastycznej
• Jak wykryć anemię megaloblastyczną?
• Jak traktować?
• Profilaktyka i rokowanie
• Który lekarz leczy niedokrwistość megaloblastyczną?

Przyczyny niedokrwistości megaloblastycznej

Niedokrwistość megaloblastyczna rozwija się z powodu braku kwasu foliowego (witamina B9) i witaminy B12 (cyjanokobalaminy) w organizmie.

Następujące czynniki mogą prowadzić do obniżenia poziomu witaminy B9:

• Błędy w żywieniu, gdy osoba ostro ogranicza się do jedzenia.
• Upośledzone wchłanianie witaminy B9 w jelicie. Dzieje się tak z różnymi patologiami przewodu pokarmowego, na przykład zapaleniem jelit, zapaleniem okrężnicy, celiakią.
• Przełożona resekcja żołądka lub jelit.
• Niektóre okresy w życiu, w których zapotrzebowanie na kwas foliowy dramatycznie wzrasta, na przykład okres ciąży i okres karmienia piersią.
• Niektóre rodzaje anemii hemolitycznych.
• Złuszczające zapalenie skóry.
• Inwazje pasożytnicze, w szczególności difylobotrioza.
• Przeprowadzanie pozanerkowego oczyszczania krwi.
• Patologie wątroby: zapalenie wątroby i marskość wątroby.
• Zapalenie trzustki o przebiegu przewlekłym.
• Alkoholizm.
• Przyjmowanie niektórych leków: doustne hormonalne środki antykoncepcyjne, leki przeciwdrgawkowe itp.

Niedobór witaminy B12 w organizmie może rozwinąć się z następujących powodów:

• Odmowa jedzenia pochodzenia zwierzęcego i przestrzeganie wegetarianizmu.
• Rak ściany żołądka lub obecność polipów w żołądku.
• Odroczona resekcja żołądka i jelita cienkiego.
• Gruczolak trzustki jest wrzodziejący.
• Noszenie dziecka i karmienie piersią.
• Nietolerancja glutenu.
• Choroba Crohna.
• Patologie wątroby: zapalenie wątroby i marskość wątroby.
• Niedobór transkobalaminy II.

Witamina B12 i witamina B9 są bezpośrednio zaangażowane w tworzenie ludzkiego DNA i RNA, a najpierw ucierpią komórki czerwonego szpiku kostnego i błony śluzowe układu pokarmowego. To one w organizmie dzielą się szybciej niż inne. W tej patologii komórki prekursorowe erytrocytów nie są w stanie dokonać pełnego przejścia do formy bardziej dojrzałej. Jednak nie umierają, ich cytoplazma nadal rośnie i rozwija się. W rezultacie we krwi zaczynają krążyć duże wadliwe erytrocyty, które eksperci nazywają megaloblastami.

Witamina B12 dostaje się do organizmu wraz z pożywieniem. Jego głównym źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego. W żołądku oddziałuje ze specjalną substancją zwaną gastromukoproteiną. Dzięki niemu witamina B12 tworzy złożony związek iw takiej wiązce przenika do jelita cienkiego, gdzie jest wchłaniana do krwi. Zdrowy człowiek powinien codziennie przyjmować od 3 do 7 mikrogramów witaminy B12. W wątrobie zwykle zawiera od 3 do 5 mg - jest to magazyn cyjanokobalaminy. Ciało powinno otrzymywać dziennie więcej kwasu foliowego - około 100 mcg. Każdego dnia (przy standardowej diecie) człowiek spożywa od 300 do 750 mcg kwasu foliowego. W organizmie znajduje się około 5-10 mg tej substancji.

Witamina B12 zawiera 2 koenzymy. Jeśli występuje niedobór pierwszego koenzymu, wówczas DNA nie jest w stanie normalnie tworzyć, co prowadzi do nieprawidłowego działania w produkcji komórek erytroidalnych i pojawienia się megaloblastów we krwi. Proces syntezy leukocytów i płytek krwi również cierpi, ale nie w takim stopniu, jak erytrocyty.

Ponadto brak pierwszego koenzymu uniemożliwia organizmowi produkcję aminokwasu (metioniny), który jest częścią osłonek mielinowych pokrywających pnie nerwowe i komórki. Dlatego praca całego układu nerwowego jest zakłócona.

Niedobór drugiego koenzymu wchodzącego w skład witaminy B12 prowadzi do tego, że metabolizm kwasów tłuszczowych jest zaburzony w organizmie. Zaczynają się w nim gromadzić toksyny, które wpływają na komórki rdzenia kręgowego. Ta patologia nazywa się mielozą linową.

Objawy niedokrwistości megaloblastycznej

Najczęściej niedokrwistość megaloblastyczna rozwija się z powodu braku witaminy B12 w organizmie. Wszystkie objawy tego zaburzenia są podzielone na cztery duże grupy:

1. Objawy związane z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu pokarmowego. W przypadku niedokrwistości megaloblastycznej zachodzą zmiany zanikowe w błonach śluzowych żołądka i jelit, a także brak produkcji enzymów niezbędnych do prawidłowego trawienia pokarmu. Prowadzi to do tego, że pacjenci zgłaszają się z następującymi dolegliwościami:

   • Brak chęci do jedzenia.
   • Niechęć do dań mięsnych.
   • Bolesne odczucia w okolicy języka, zniekształcenie smaku. Język może nabrać jaskrawego koloru, pokryć się błyszczącą warstwą (zanikowe zapalenie języka Gunthera).
   • Dolegliwości związane z nudnościami, które okresowo mogą kończyć się wymiotami.
   • Zaburzenia stolca (biegunka).

2. Objawy mielozy linkowej.

   • Bóle głowy.
   • Zaburzenia czucia w postaci „pełzania po skórze”, mrowienia skóry itp.
   • Uczucie zimna kończyn, pogorszenie ich wrażliwości.
   • Zmiany w chodzie osoby.
   • Zmniejszona siła mięśni, aw ciężkiej niedokrwistości u pacjenta występuje paraliż.

3. Okrągły zespół niedotlenienia. Jego przejawy:

   • Uczucie ciągłej słabości.
   • Zwiększone zmęczenie.
   • Duszność. Początkowo występuje na tle aktywności fizycznej, a następnie zaczyna przeszkadzać, nawet gdy osoba odpoczywa.
   • Palpitacje serca.
   • Bolesne odczucia w klatce piersiowej (bóle serca).
   • Skóra staje się nienaturalnie blada, a nawet żółtaczkowa.

4. Objawy spowodowane zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego:

   • Zwiększa się drażliwość osoby, staje się bardzo nerwowy.
   • Mogą wystąpić halucynacje.
   • Drgawki występują okresowo.
   • Pogarszają się zdolności umysłowe.

Na początku rozwoju niedokrwistości osoba może nie zgłaszać żadnych dolegliwości, ponieważ w tym okresie nie będzie żadnych objawów patologicznych. Może wystąpić nieznaczne pogorszenie samopoczucia, zmęczenie i łagodna niestrawność. Z reguły w tym okresie pacjenci nie chodzą do lekarzy. Chociaż już w tym czasie wystarczy wykonać badanie krwi, aby wykryć rozwijającą się anemię.

W miarę postępu choroby objawy zaczynają przybierać na sile. Jeśli dana osoba ma już jakieś patologie przewlekłego przebiegu, ich klinika zostanie zaostrzona. Na przykład dotyczy to dusznicy bolesnej i arytmii. Obrzęk pojawia się również na nogach i ramionach, a także na twarzy.

W starszym wieku anemia ma najczęściej utajony przebieg. Pacjenci nie sygnalizują lekarzowi, że źle się czują, co utrudnia rozpoznanie.

Jak wykryć anemię megaloblastyczną?

Poszukiwanie prawidłowej diagnozy rozpoczyna się od wykonania wywiadu i wysłuchania skarg pacjenta. Doświadczony lekarz już na tym etapie może podejrzewać anemię.

Badanie pacjenta obejmuje następujące kroki:

• Badanie skóry: są blade, czasami z żółtawym odcieniem („skóra pergaminowa”).
• Język czerwony i błyszczący, bolesny i lekko opuchnięty.
• Podczas słuchania bicia serca rozpoznaje się szmery skurczowe i tachykardię.
• Podczas badania palpacyjnego otrzewnej wyczuwa się powiększoną śledzionę.
• Istnieją również oznaki mielozy linowej.

Kolejnym etapem diagnozy jest oddanie krwi do analizy klinicznej. Wyniki badania ujawnią spadek liczby erytrocytów i hemoglobiny, wskaźnik barwy krwi przekracza 1,1. Czasami niedokrwistości towarzyszy trombopenia i leukopenia. Ponadto we krwi uwidaczniane są makrocyty i megaloblasty. Komórki krwi zmieniają swój normalny kształt i rozmiar. Innym objawem anemii megaloblastycznej jest obecność we krwi pierścieni Kebbota i ciał Jolly'ego. Liczba retikulocytów jest niska.

W surowicy występuje również niedobór kwasu foliowego i witaminy B12. Poziom żelaza w surowicy pozostaje w normalnych granicach lub wzrasta, co jest spowodowane przyspieszonym niszczeniem czerwonych krwinek. Fakt ten wywołuje również skok stężenia bilirubiny we krwi.

Badanie szpiku kostnego, które uzyskuje się poprzez wykonanie nakłucia mostka, pozwala na wyjaśnienie diagnozy. Badanie należy przeprowadzić z wyprzedzeniem, to znaczy przed rozpoczęciem leczenia. Faktem jest, że przyjmowanie witaminy B12 w ciągu 1-2 dni przywróci prawidłowy skład szpiku kostnego, a objawy niedokrwistości megaloblastycznej zostaną zatrzymane.

Zdecydowana większość pacjentów rozpoznaje zmiany w błonach śluzowych układu pokarmowego z ich zanikowymi zmianami. Zmniejsza się produkcja kwasu solnego w żołądku.

Tak więc rozpoznanie niedokrwistości megaloblastycznej składa się z 3 głównych etapów:

• Pobieranie krwi do ogólnej analizy.
• Nakłucie szpiku kostnego.
• Zbieranie wywiadu i badanie stanu układu pokarmowego, w tym wątroby, śledziony itp.

Konieczne jest wykluczenie faktu, że pacjent ma inwazję pasożytniczą.

Jak traktować?

Leczenie powinno opierać się na podstawowych przyczynach niedokrwistości. Konieczne może być przyjmowanie leków przeciwpasożytniczych, eliminacja polipów lub innych nowotworów układu pokarmowego, leczenie chorób jelit, umieszczenie pacjenta w klinice odwykowej, jeśli cierpi na uzależnienie od alkoholu itp.

Konieczne jest dostosowanie diety pacjenta. Konieczne jest dodanie do menu mięsa, wątroby, nabiału, świeżych warzyw i owoców.

Aby wyeliminować niedobór witaminy B12, możliwe jest domięśniowe lub dożylne podanie cyjanokobalaminy. W zależności od nasilenia niedokrwistości można przepisać od 200 do 1000 mcg leku dziennie.

Po powrocie morfologii krwi do normy dawkę leku można zmniejszyć lub częstotliwość wstrzyknięć. Oznacza to, że lek podaje się raz na 2 dni, a następnie 2 razy co 7 dni.

Poprawa następuje już tydzień po rozpoczęciu leczenia, które charakteryzuje się rozwojem przełomu retikulocytarnego. We krwi poziom młodych erytrocytów wzrasta o 2-3%. Na skuteczność terapii wskazuje normalizacja morfologii krwi.

Czasami suplementacja witaminy B12 jest zalecana do końca życia, na przykład w przypadku niedokrwistości Addisona-Birmera. W przypadku mielozy linowej wymagane jest codzienne wstrzyknięcie pacjentowi od 800 do 100 mg cyjanokobalaminy. Zmniejszenie dawki leku będzie możliwe dopiero po całkowitym złagodzeniu pacjenta z objawów neurologicznych.

Czasami niedokrwistość megaloblastyczna jest bardzo trudna, a sam pacjent może zapaść w śpiączkę. W tym przypadku potrzebuje transfuzji czerwonych krwinek.

Gdy główną przyczyną niedokrwistości są choroby autoimmunologiczne, pacjent potrzebuje glikokortykosteroidów. Dawkowanie leku powinno być minimalne, a przebieg leczenia krótki.

W przypadku niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego przepisywany jest kwas foliowy. Dzienna dawka waha się od 1 do 5 mg leku, w zależności od nasilenia choroby. Po ustąpieniu wszystkich objawów niedokrwistości konieczne będzie podanie kwasu foliowego, aby zapobiec nawrotowi choroby. Ale dawkę leku należy zmniejszyć.

Profilaktyka i rokowanie

Aby zapobiec rozwojowi anemii, należy przestrzegać następujących zaleceń:

• Odżywiaj się zdrowo, jedząc produkty bogate w witaminy B9 i B12.
• Prowadź zdrowy tryb życia, zrezygnuj z alkoholizmu.
• Unikaj sytuacji, które mogą prowadzić do zarażenia pasożytami.
• Wylecz wszystkie choroby układu pokarmowego na czas.

Jeśli chodzi o rokowanie, dzięki szybkiej terapii jest korzystne i można całkowicie pozbyć się niedokrwistości.

Który lekarz leczy niedokrwistość megaloblastyczną?

Kiedy pojawią się pierwsze oznaki niedokrwistości, należy skontaktować się z lokalnym lekarzem. Jeśli lekarz wykryje takie naruszenie, skieruje pacjenta do hematologa, który przepisze leczenie. Możliwa jest konsultacja z wąskimi specjalistami, w tym: neurologiem, specjalistą chorób zakaźnych, hepatologiem, gastroenterologiem. W celu ustalenia odpowiedniej diety należy udać się do dietetyka.

Autor artykułu: Shutov Maxim Evgenievich | Hematolog

Wykształcenie: W 2013 roku ukończył Kurski Państwowy Uniwersytet Medyczny i uzyskał dyplom „Medycyny Ogólnej”. Po 2 latach ukończyła rezydenturę na specjalności „Onkologia”. W 2016 roku ukończył studia podyplomowe w Narodowym Centrum Medyczno-Chirurgicznym im. Pirogowa.